(Z)badaj się z LABiBem – badanie satysfakcji pracowników bibliotek publicznych

Stowarzyszenie LABiB rozpoczyna realizację pilotażowego badania satysfakcji z pracy pracowników bibliotek publicznych. W pilotażu udział weźmie 17 różnego typu bibliotek z różnych regionów Polski. Partnerem merytorycznym projektu jest prof. Sylwiusz Retowski z SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego. Wyniki badania w postaci ogólnodostępnego raportu zostaną opublikowane w drugiej połowie roku.

SATYSFAKCJA Z PRACY

Satysfakcja z pracy to jedna z najczęściej badanych i najważniejszych kategorii psychologicznych w analizie organizacji pracy. Opisuje stopień naszego zadowolenia z środowiska pracy, pokazuje również stosunek naszych oczekiwań i potrzeb do realnej sytuacji. Jest oceną indywidualną i subiektywną, opartą na emocjach i sposobie myślenia o miejscu pracy. Satysfakcja z pracy to w wielkim skrócie pozytywny stosunek osób zatrudnionych do powierzonych im obowiązków, otoczenia pracy, współpracowników i przełożonych a jej poziom w dużym stopniu wpływa na nasze zaangażowanie, motywację i poczucie przynależności do miejsca i grupy ludzi, z którymi spędzamy 1/3 naszego życia.

Badania satysfakcji pracowników podobnie jak regularne oceny pracownicze są stałym elementem zarządzania w organizacjach komercyjnych. Są jak mierzenie temperatury – mogą wskazać stany zapalne albo potwierdzić dobrostan załogi. W kontrze do oceny pracowniczej dają możliwość wypowiedzenia się ludziom i wskazują zakresy, nad którymi zarządzający powinni pracować. To informacja zwrotna dotycząca kultury organizacji pochodząca od ludzi ją tworzących – pracowników.

O ile ocena pracownicza, jako wymóg kontroli zarządczej, zadomowiła się w bibliotekach, o tyle niewiele spośród naszych instytucji prowadzi badania satysfakcji. A przecież biblioteka jako organizacja to przede wszystkim ludzie, którzy w niej pracują. Od nas zależy, w jaki sposób rozwijać się będzie biblioteka, jak będzie odbierana przez użytkowników i mieszkańców miejscowości, w których działamy, jaki będzie jej wizerunek i nastawienie decydentów. Inwestycja w zespół jest tak samo ważna jak inwestycja w infrastrukturę – najpiękniejsze i świetnie wyposażone biblioteki nie zbudują społeczności jeżeli osoby w nich pracujące będą bierne, niezadowolone i nastawione na przetrwanie – a takie postawy mogą być efektem braku poczucia satysfakcji z pracy. Badanie satysfakcji pozwala na poznanie motywacji i opinii załogi, może wskazać punkty zapalne, a zebrane informacje z pewnością będą przydatne przy tworzeniu planów rozwoju biblioteki, szczególnie w zakresie dotyczącym budowy zespołu.

DLACZEGO TO ROBIMY?

Przeprowadzenie badania satysfakcji wśród pracowników bibliotek publicznych ma jeszcze jeden ważny aspekt. Dotyczy on zmian w pracy bibliotekarzy i innych osób zatrudnionych w bibliotece, związanych z rozwojem naszych instytucji. Pracownicy obsługi podstawowej stanowią zdecydowaną większość zespołów bibliotek publicznych. Od czasu uwolnienia zawodu do pracy w bibliotekach stawiają się ludzie rozmaitych profesji nie związanych z bibliotekarstwem, uczący się praktycznych umiejętności zawodowych już w trakcie pracy. Co więcej, w związku z rozwojem bibliotek obowiązki „nowych” i „starych” bibliotekarzy dalece wykraczają ponad opis zawarty w klasyfikacji zawodów (kod 343301). Jednocześnie w większych bibliotekach na stałe zadomowiły się działy związane z marketingiem, informatyzacją czy promocją czytelnictwa. Te zmiany mogą być szansą na rozwój, ale też wyzwaniem dla ludzi zatrudnionych w naszych instytucjach, wywołując poczucie niepewności, niechęci i braku bezpieczeństwa. Nie pomaga w tym również pandemia, która diametralnie zmieniła nasz sposób pracy, stąd też w proponowanym badaniu znalazła się część dotycząca technostresu.

Pilotażowe badanie satysfakcji z pracy przeprowadzone zostanie w 17 bibliotekach publicznych, reprezentujących biblioteki wojewódzkie, miejskie, miejsko-wiejskie i wiejskie. Nad jego metodologią i przeprowadzeniem czuwa profesor Sylwiusz Retowski z Zakładu Psychologii Organizacji i Marketingu na Wydziale Psychologii Uniwersytetu SWPS. Współpraca z Uniwersytetem SWPS gwarantuje nie tylko wysoki poziom merytoryczny wykonania ale również jego całkowitą anonimowość i bezpieczeństwo osób badanych.

Nie da się oddzielić oceny pracy od oceny organizacji, w której się tę pracę wykonuje, więc wyniki badania pokażą satysfakcję pracowników w konkretnej organizacji. Ta część badań w postaci odrębnych raportów, za których opracowanie odpowiedzialny jest nasz partner, przekazana zostanie tylko osobom zarządzającym poszczególnymi instytucjami. Dzięki temu dyrektorzy bibliotek będą mogli wykorzystać badanie do poprawy funkcjonowania swoich organizacji i poznać opinię swoich pracowników. Tu również zachowana zostanie zasada anonimowości, raporty przygotowane będą w taki sposób, żeby identyfikacja poszczególnych pracowników była niemożliwa.

Jednak dzięki dużej grupie bibliotek, które poddadzą się badaniu będziemy mogli porównać ten sam rodzaj wykonywanej pracy w różnych warunkach organizacyjnych instytucji, których działanie jest w zasadzie podobne. Ta część badania opublikowana zostanie w postaci zbiorczego raportu.

Celem naszego Stowarzyszenia jest stworzenie systemu badania satysfakcji pracowników obejmującego jak największą liczbę polskich bibliotek publicznych oraz publikowanie wyników w postaci ogólnodostępnych raportów. Chcielibyśmy, żeby wiedza o pracy jaką uzyskamy od badanych, służyła nie tylko poszczególnym bibliotekom w planowaniu kierunków rozwoju i budowaniu zintegrowanych i zaangażowanych zespołów, ale była również, podobnie jak dane z Analizy Funkcjonowania Bibliotek, podstawą do rozmów z decydentami oraz uzupełnieniem obrazu funkcjonowania polskich bibliotek.